Meta di e kontròl riba kompetensia
Mayoria pais na mundu tin un sistema di kontròl riba kompetensia ku e meta pa laga e merkado traha mihó. Di otro manera bisá: pa laga e kompetensia trahamas efisiente.
Un mihó funshonamentu di e merkado ta kondusí na un mihó bienestar. Esaki ta sosodé na tres manera:
- Na promé lugá, un bon funshonamentu di merkado ta kondusí na un produkshon mas efektivo. Esaki ta nifiká ku e produktonan, por ta merkansia òf servisio, ta wòrdu produsí mas barata ku ta posibel. Empresarionan ta wòrdu obligá na buska mihó métodonan di produkshon, di manera ku e produkto por wòrdu produsí kontra kostonan mas abou. Si nan no hasi esei, nan lo wòrdu kastigá inmediatamente ora tin sufisiente kompetensia.
- Na di dos lugá, forsa di merkado ta kondusí na e asina yamá efisiensia asigná. Esaki ta enserá ku medionan di produkshon ta wòrdu poné disponibel kaminda nan ta kontribuí mas mihó na e bienestar. Di e manera aki, e produkshon ta satisfasé e demanda mihó.
- Na di tres lugá kompetensia ta sòru pa efisiensia dinámiko (inovashon). Esaki ta enserá ku kontinuamente empresanan ta wòrdu stimulá pa buska produktonan nobo mas inovativo. Sin e estímulonan aki e produktornan aki ta keda produsí produktonan ménos bon i antikuá. Esaki no solamente ta na desbentaha di e konsumidó, sino ku e ta debilitáe forsa kompetitivo di un pais tambe.
Un merkado liber i no distorshanáno ta opvio. Empresanan por sera kabes huntu pa frustra kompetensia, por ehèmpel dor di traha palabrashonnan enkuanto preisnan di benta di nan produktonan, òf dor di repartí e klientenan bou di otro. Empresanan grandi por hasi mal uso di nan posishon dominante pa ekspulsá empresanan chikitu for di merkado. Un konsekuensha di esaki ta ku preisnan lo bira mas haltu, lo tin ménos diferensha den e oferta, servisio lo bira defisiente i e kalidat ta laga di deseá. Es desir: strobamentu di kompetensia ta malu pa ekonomia.
Protekshon di kompetensia
Fair Trade Authority Curaçao tin komo meta pa promové kompetensia liber i no distorshoná . Esaki ta nifiká ku FTAC lo tuma medida, si e kompetensia wòrdu strobá. Por ehèmpel, ora empresanan sera akuerdonan pa repartí e merkado, subi preisnan òf disidí ken ta bai gana un destaho. Nos ta duna informashon na e empresanan, pero tambe lokalisá e kartelnan i parti butna empresanan i personanan konserní, ku den realidat ta entamá violashonnan. Tambe nos ta tuma medida kontra empresanan ku ta hasi mal uso di nan posishon dominante.